8 Μαρτίου Ημέρα της Γυναίκας

Μεταφράζοντας και διαβάζοντας το «Κοττό», όσο κι αν δεν θέλω να ξεχωρίσω κανένα κομμάτι του, πρέπει να παραδεχτώ ότι το «Ημερολόγιο μιας Γυναίκας» με συγκινεί ιδιαίτερα.

Είναι το ημερολόγιο μιας απλής γυναίκας του Τόκυο, που παντρεύτηκε λίγο πριν τα τριάντα της, και καταγράφει την έγγαμη ζωή της, τις χαρές και τις λύπες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά της. Το ημερολόγιο παραχώρησε κάποιος φίλος στον Λευκάδιο Χερν, για να μεταφράσει όσα τμήματα έκρινε πως άξιζε να εκδοθούν. Ο Λευκάδιος επωφελήθηκε από τη μοναδική ευκαιρία να παρουσιάσει στους αναγνώστες της Δύσης την απλή, καθημερινή γυναίκα της Ιαπωνίας. Χειρίζεται το θέμα του Ημερολογίου με ευγένεια και λεπτότητα και με τον θαυμασμό και την αγάπη που τρέφει για τις γυναίκες της Ιαπωνίας.

Ο δυτικός αναγνώστης μπορεί να απορήσει γιατί μια γυναίκα απορροφημένη από τον συνεχή αγώνα για την επιβίωση  μπήκε στον κόπο να γράψει κάτι που προφανώς ποτέ της δεν είχε την πρόθεση να διαβαστεί. Οι Ιάπωνες, όπως εξηγεί ο Λευκάδιος Χερν, διδάσκονται πως η λογοτεχνική σύνθεση είναι το καλύτερο φάρμακο για τη θλίψη. Ακόμα και ανάμεσα στις πολύ φτωχές τάξεις, γράφονται ποίηματα για όλες τις περιστάσεις, χαρούμενες ή τις θλιβερές.

Δεν θέλω να χαλάσω την ομορφιά της πρώτης ανάγνωσης του Ημερολογίου, γι' αυτό παραθέτω την τελευταία παράγραφο των σχολίων του Λευκάδιου πάνω στο ημερολόγιο, που δείχνει τον βαθύ θαυμασμό που είχε για τη Γυναίκα:

[...] Για μένα η μεγαλύτερη σπουδαιότητα αυτής της ταπεινής εκμυστήρευσης της πάλης και της αποτυχίας είναι ότι δεν εκφράζει τίποτα το εξαιρετικό, αλλά κάτι τόσο κοινό στην ιαπωνική ζωή όσο ο καθαρός αέρας και η λιακάδα. Η γενναία απόφαση της γυναίκας να κερδίσει τη στοργή με την υπακοή και την άψογη εκτέλεση του καθήκοντός της, η ευγνωμοσύνη της για κάθε μικρή εξυπηρέτηση, η παιδική ευλάβειά της, η ύψιστη ανιδιοτέλειά της, η βουδιστική ερμηνεία του πόνου ως ποινής για κάποιο λάθος που διαπράχθηκε σε προηγούμενη ζωή, οι προσπάθειές της να γράψει ποίηση, ενώ η καρδιά της κόντευε να σπάσει, όλα αυτά τα βρίσκω συγκινητικά –παραπάνω από συγκινητικά Αλλά δεν τα βρίσκω εξαιρετικά. Τα χαρακτηριστικά που αποκαλύπτονται είναι συνηθισμένα –συνηθισμένα για το φρόνημα των γυναικών του λαού.
Ίσως να μην είναι πολλές οι Ιαπωνίδες από την ίδια χαμηλή τάξη, που μπορούν να εκφράσουν τη χαρά τους και τον πόνο τους γράφοντας τόσο ανεπιτήδευτα και συγκινητικά, αλλά υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιες γυναίκες, που έχουν κληρονομήσει από γενεές γενεών αδιαπραγμάτευτης πίστης, την ίδια αντίληψη: η ζωή είναι εξ ίσου χρέος και ικανότητα για ανιδιοτελή αγάπη.

Λευκάδιος και Σέτσου

Κανείς άλλος συγγραφέας δεν ύμνησε την ομορφιά των γυναικών της Ιαπωνίας όσο ο Λευκάδιος Χερν. Η σύζυγός του τού έδωσε το κλειδί με το οποίο άνοιξε την πόρτα της εσωτερικής ομορφιάς της ιαπωνικής ζωής. Κι αυτό το κλειδί δεν ήταν άλλο από την αγάπη.
[...] η λάμψη της αρχαίας ελπίδας –και κάτι από αυτή την ελπίδα εκπληρώθηκε σε πολλές καρδιές με την απλή ομορφιά της ζωής που δεν ζητάει τίποτα για τον εαυτό της και με τη γλυκύτητα της Γυναίκας[...], γράφει στο «Χόραϊ» του Καϊντάν.

Το Ημερολόγιο μιας Γυναίκας

περιλαμβάνεται στο «Κοττό»

Μετάφραση: Τέτη Σώλου

Έκδοση: Ταμείο Παγκόσμιας Κυθηραϊκής Κληρονομιάς, 2014

Αποκλειστική διάθεση: Βιβλιοπωλείο Λεμόνι